Bệnh đau nhức toàn thân (Fibromyalgia)

Fibromyalgia là một căn bệnh kỳ lạ, đến thăm nhiều người chúng ta. Trong 100 người chúng ta, có 2 đến 8 người bị (2-8%).

12/05/2014

2144 lượt xem

Fibromyalgia là một căn bệnh kỳ lạ, đến thăm nhiều người chúng ta. Trong 100 người chúng ta, có 2 đến 8 người bị (2-8%).

Căn bệnh này hành người bệnh thường xuyên: Đau nhức toàn cơ thể, mệt mỏi, khó ngủ, và thêm các triệu chứng khác nữa. Tiếng Việt, xin gọi nó là “bệnh đau gân cốt-bắp thịt”, hay, để dễ hiểu hơn, “bệnh đau nhức toàn thân”.

Phụ nữ mang bệnh đau nhức toàn thân nhiều hơn đàn ông.

Bệnh hay bắt đầu trong khoảng tuổi 30-55, tuy có thể xuất hiện sớm ở trẻ con hoặc trễ ở người cao tuổi hơn.Mọi lứa tuổi, phụ nữ luôn cảm nhận cái đau mạnh hơn đàn ông .

(Chúng ta thấy, trước những niềm đau thể xác hay tinh thần, phụ nữ thường buồn khổ, mau nước mắt hơn đàn ông).

Người có tuổi cảm nhận cái đau nhiều hơn người trẻ.

Người ta chưa rõ có phải vì vậy, phụ nữ mang bệnh đau nhức toàn thân nhiều hơn đàn ông, và người có tuổi hay bị bệnh này hơn người trẻ tuổi.

Bệnh có thể di truyền, đôi khi trong một nhà có nhiều người cùng bị.

Triệu chứng

Căn bệnh cho rất nhiều triệu chứng.

– Đau nhức

Bệnh gây đau ở nhiều chỗ, gần như chẳng chỗ nào không: đau khắp thân người, đau tay, đau chân, đau cả cột sống.

Cái đau cảm thấy trên da (skin), trong bắp thịt (muscles), gân (ligaments), xương (bones).

Nhiều điểm trên cơ thể người bệnh (gáy, cổ, vai, lưng, xương sườn, khuỷu tay, hông, đùi, đầu gối) đau thốn khi được ấn sờ trong lúc bác sĩ thăm khám.

Có người chỗ nào cũng đau khi bị sờ đến.
Cái đau nó lại như có chân, nay chỗ này mai chỗ khác, khi nhiều khi ít. Đau tăng thêm vào những lúc trái gió trở trời, thời tiết thay đổi, hoạt động nhiều hơn bình thường, khi tinh thần căng thẳng, ngủ không ngon giấc, và lúc có kinh.

Người bệnh thường thấy cứng người (stiffness) vào buổi sáng hoặc sau khi nằm, ngồi yên ở một vị thế hơi lâu.

Vùng đau nhức như sưng lên, tuy thực sự, không có dấu chứng sưng phù ở vùng đau nhức.

– Mệt mỏi

Đa số người bệnh cảm thấy mệt mỏi.

Có người gần như chẳng khi nào thấy khỏe, lúc nào cũng uể oải, không có sức làm việc.

Có người mệt ít thôi, do vui vẻ chấp nhận cái mệt, vì cái mệt đã làm bạn với họ từ lâu lắm rồi, nên nay đã trở thành quen thuộc.

– Khó ngủ

Gấc ngủ thường xuyên xáo trộn.

Người bệnh khó dỗ giấc ngủ, hoặc hay thức giấc trong đêm.

Giấc ngủ lại không sâu, sáng dậy vẫn có cảm giác mệt mỏi, ngủ không đủ.

Ngủ không ngon giấc ban đêm càng làm tăng thêm cái đau nhức luôn có.

– Các triệu chứng thần kinh

Người bệnh hay bị nhức đầu căng thẳng (tension headache) hoặc nhức đầu một bên (migraine headache) hơn người bình thường.

Một khảo cứu cho thấy 84% những người bệnh fibromyalgia than thấy tê (mất cảm giác hoặc có cảm giác như kiến bò). Chỗ nào trên cơ thể cũng có thể bị tê, và nay tê chỗ này mai chỗ khác.

Có người thấy như nhiều chỗ trên cơ thể không đủ máu đến nuôi.

Khó tập trung tư tưởng, đãng trí, hay quên cũng thường xảy ra.

– Nhạy cảm

Nhiều người bệnh đau nhức toàn thân rất nhạy cảm.

Họ nôn nao khó chịu khi ngửi mùi (mùi thức ăn, mùi dầu thơm, …), khi nhìn ánh sáng mạnh, khi nghe tiếng động lớn.

Dùng thuốc, họ cũng hay bị thuốc gây phản ứng bất lợi.

Các triệu chứng khác

Khô mắt, nhìn những vật ở gần không rõ, chóng mặt, …

Có người nghẹt mũi, chảy mũi.

Có người đau ngực, hồi hộp, khó thở.

Các triệu chứng tiêu hóa cũng thường xảy ra: khó nuốt, nóng ngực (heartburn), đầy hơi, ruột làm việc bất thường gây đau bụng, lúc tiêu chảy lúc bón.

Có người đi tiểu nhiều lần, khó nín tiểu, đau vùng bọng đái. Phụ nữ có bệnh đau nhức toàn thân hay than đau vùng bụng dưới, đau bụng lúc có kinh, đau khi giao hợp.

– Các triệu chứng tâm thần

Người bệnh hay căng thẳng tinh thần (anxiety), hoặc buồn chán (depression), có thể vì bị đau nhức và mệt mỏi kinh niên năm này qua năm khác, song cũng có thể do các xáo trộn hóa học trên óc vừa gây bệnh đau nhức toàn diện, vừa gây bệnh căng thẳng tinh thần, buồn chán.

Tóm lại, người bệnh đau nhức toàn thân hay than: “Tôi nhiều bệnh lắm, bác sĩ có đủ thì giờ nghe tôi kể không?”, vì gần như cơ quan nào trong người cũng cho triệu chứng bất thường.

Nhưng nổi bật vẫn là: “Ôi chao, tôi đau khắp cả người, lúc chỗ này khi chỗ khác. Tôi lúc nào cũng mệt mỏi, và có đêm nào ngủ ngon đâu”.

Nguyên nhân

Nguyên nhân gây bệnh đau nhức toàn thân chưa được hiểu rõ.

Người ta cho rằng có thể bệnh xảy ra do sự rối loạn, làm việc bất thường của hệ thống thần kinh nội tiết.

Tất cả các hoạt động của chúng ta, thể chất hay tinh thần, đều được điều khiển bởi những hệ thống thần kinh nội tiết tinh vi của cơ thể (neuroendocrine system). “Công chúa đứt tay, ăn mày đổ ruột”, cùng một cái đau, mỗi người cảm nhận cái đau một khác.

Người ta đặt giả thuyết, vì hệ thống thần kinh nội tiết rối loạn, nên người có bệnh đau nhức toàn thân cảm nhận cái đau nhiều hơn, chịu đau kém hơn người bình thường.
Gần như các cơ quan đều bị chi phối bởi hệ thống thần kinh nội tiết, nên sự kiện người bệnh đau nhức toàn thân hay có thêm những triệu chứng khác nữa, của nhiều cơ quan khác nhau, càng khiến người ta tin rằng sự làm việc lung tung của hệ thống thần kinh nội tiết quả là thủ phạm của loại bệnh này.

Nhưng cái gì tạo nên sự làm việc lung tung của hệ thống thần kinh nội tiết như vậy?

Có thể do yếu tố di truyền, hệ thống thần kinh nội tiết của người bệnh đã yếu sẵn.

Khi bị một thương tổn thể chất hay tinh thần (physical or psychological trauma) hoặc khi nhiễm trùng, hệ thần kinh nội tiết của họ thêm tổn thương, khiến nó bắt đầu thực sự trục trặc.

Vì vậy, bệnh thường phát ra sau một sự việc gây tổn thương thể chất hay tinh thần, hoặc sau một cơn bệnh nhiễm siêu vi.

Cơ thể ta luôn bị vây quanh bởi những yếu tố có thể gây đau, thí dụ như ngồi lâu thì mỏi lưng, phơi nắng lâu ngoài bãi biển thì rát da, thất tình thì đau khổ, …

Trên cơ thể ta, có muôn vàn những điểm tiếp nhận các cảm giác đau (pain receptors) dẫn truyền những tín hiệu đau về các hệ thống thần kinh nội tiết.

Khi hệ thống thần kinh nội tiết làm việc bình thường, nó sẽ lọc lựa, và chỉ báo cho ta biết những cái đau lên quá một mức nào đó (pain threshold), còn những cái đau nho nhỏ, không đáng kể, nó sẽ không báo cho ta biết, và ta không cảm thấy đau.

Nhưng nay nếu hệ thần kinh nội tiết bị trục trặc như trong trường hợp bệnh đau nhức toàn thân, nó sẽ liên tục báo cho ta biết mọi cái đau nó nhận được, không những thế, còn bé xé ra to, đau ít báo cáo đau nhiều, khiến ta cảm thấy đau nhiều hơn.Vì đau đớn, người bệnh thường không dám vận động khiến cơ thể suy nhược, kém sức chịu đựng, nên càng dễ đau nhức.

Đồng thời, khi hệ thần kinh nội tiết làm việc bất thường như vậy, nó cũng gây khó ngủ. Khó ngủ tự nó cũng gây nhức đầu, đau mỏi các bắp thịt, hoặc làm tăng thêm các đau nhức đang có sẵn.

Ngược lại, đau nhức quá lại khó ngủ.

Ở đây, ta gặp rất nhiều vòng lẩn quẩn.

Cái trục trặc của hệ thần kinh nội tiết cũng khiến sự làm việc của nhiều cơ quan xáo trộn, gây nhiều triệu chứng khác biệt như đã kể trên.
Có điều người ta chưa chứng minh được giả thuyết “hệ thần kinh nội tiết trục trặc nên gây bệnh đau nhức toàn thân” này một cách trắng đen tách bạch, vì các thử nghiệm, trắc nghiệm hay phim chụp thông thường hiện tại không khám phá được gì bất thường trong cơ thể người bệnh.

Các thử nghiệm tinh vi hơn đang được nghiên cứu.